06 сентября 2019 г.
СССР летчик-космонавчĕ, авиаци генерал-майорĕ, икĕ хутчен Совет Союзĕн Геройĕ, техника наукисен кандидачĕ, СССР тава тивĕçлĕ спорт маçтăрĕ Андриян Григорьевич Николаев çуралнăранпа сентябрĕн 5-мĕшĕнче 90 çул çитрĕ.
Андриян Николаев 1929 çулта Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Шуршăл ялĕнче çуралнă. Сĕнтĕрвăрринчи вăрман техникин техникумне (1947), Фрунзери çар авиаци училищине (1954), Н.Е.Жуковский ячĕллĕ сывлăш-çар инженер академине (1968) вĕренсе пĕтернĕ.
1950 çулччен Карелире вăрман хатĕрленĕ çĕрте маçтăрта тăрăшнă. 1950 çулта ăна çар ретне илнĕ.
Çар авиаци училищине пĕтернĕ хыççăн ПВО Мускав округĕнче летчик-истребитель пулнă. 1960 çултанпа - космонавтсен отрядĕнче, 1963 - 1968 çулсенче - космонавтсен отрячĕн командирĕ.
1962 çулхи августăн 11-15-мĕшĕсенче А.Г.Николаев тата П.Р.Попович тĕнчере пĕрремĕш хут «Восток-3» тата «Восток-4» спутник карапĕсемле тĕнче уçлăхĕнче ушкăнпа вĕçнĕ. 1970 çулхи июнĕн 1-19-мĕшĕсенче «уйăх программи» шайĕнче тĕпчевсем ирттерес тĕллевпе «Союз-9» космос карапĕн командирĕ пулса космосра В.И.Севастьяновпа пĕрле пулнă. Андриян Николаев космос
рейсĕсенче пĕтĕмĕшле 519 сехет ирттернĕ.
1968-1974 çулсенче - космонавтсем хатĕр-лемелли Ю.А.Гагарин ячĕллĕ центр пуçлăхĕн çумĕ, 1974-1992 çулсенче - центр пуçлăхĕн пĕрремĕш çумĕ. 1963-1993 çулсенче ăна Чăваш Республикинчен РФ Аслă Канашĕн депутатне суйланă.
Чăваш кăйкăрĕ тивĕçнĕ çĕршыв наградисем шутĕнче - Ленин, Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав, Хĕрлĕ Çăлтăр, 3-мĕш степень «За службу Родине в Вооруженных Силах СССР» орденсем, нумай медаль. Болгари, Вьетнам, Монголи çĕршывĕсен Геройĕн ячĕсене, ытти çĕршывăн орденĕсемпе медалĕсене, хисеплĕ ячĕсене те парса чысланă А.Николаева.
1962 çулхи августăн 29-мĕшĕнче Андриян Николаев ятне Чăваш АССР Ĕç мухтавĕпе паттăрлăхĕн хисеп кĕнекине пĕрремĕш кĕртнĕ. Чăваш Республикин хисеплĕ гражданинне А.Николаева çавăн пекех Раççей 16 хулин, вăл шутра Шупашкарăн, ытти çĕршывăн хулисен хисеплĕ гражданинĕн ятне панă. Уйăх çинче Андриян Николаев ячĕллĕ кратер, Ева-Лив утрав çинче пăр куполĕ, Антарктидăра тусем те пур. Чăваш Енре икĕ шкул, колхоз, Шупашкарта ача-пăча паркĕ унăн ячĕпе хисепленет. Шуршăлта СССР летчик-космонавчĕн А.Г.Николаевăн ячĕпе Мемориал комплексĕ уçнă.
Андриян Николаев 2004 çулхи июлĕн 3-мĕшĕнче çĕре кĕнĕ. Ăна тăван ялĕнче Шуршăлта пытарнă. Вилтăпри вырăнĕнче часавай уçнă.